Lisanslı Depodan Ürün Çıkışı

Merhaba, Lisanslı Depoculuk Sistemi ile ilgili bilgi paylaşmaya devam ediyoruz. Buradaki bilgilerin çoğunlukla yatırımcı için sade ve anlaşılır olduğu dikkatinizi çekmiştir.

Gelelim fiziksel olarak lisanslı depoda ürünü bulunan birisinin ürününü teslim alma süreci hakkında size biraz bilgilendirmede bulunmaya. İlk olarak lisanslı depodaki ürünleri öyle kafasına esen herkes gidip alamaz. Lisanslı depolarda bu ürünleri gelen herkese teslim edemez veya satamazlar. Bu ürünleri alabilmeniz için ya ürünleri sizin depoya koymuş olmanız ve hala sizin mülkiyetinizde olması, ya da ürünleri borsa üzerinden satın almış ve mülkiyetini devralmış olmanız gerekmektedir. Eğer lisanslı depo üzerinde ürününüz varsa, bu ürünü nasıl teslim alacaksınız? Bu sorunun cevabı aslında çok basit. Bankaya gidip ürününüzü çekmek istediğinizi söyleyeceksiniz. Nasıl hesabınızdan para çekiyorsunuz. Aynı şekilde ürününüzü bankadan çekebilirsiniz. Bu cevapta çok basit oldu hadi biraz açalım.

Lisanslı depoculuk sisteminin yatırımcı kuruluşlar, bankalar ve aracı kurumlar üzerinde dönen bir sistem olduğundan bahsetmiştim. Bu nedenle fiziksel olarak ürününüzü teslim almak istediğinizi ilk bildireceğiniz yer lisanslı depo yerine aslında aracı kurumunuzdur. Aracı kurumunuza yani bankanıza sizin mülkiyetinizde olan ürünü teslim almak istediğinizi bildirdiğinizde ELÜS İHRAÇ İPTAL işlemini başlatır. Yani oluşturulan ürün senedi iptal edilecektir. Bu işlem lisanslı depo tarafında da başlatılabilir aslında ama oradan da yine bankanız üzerine gideceğinden yolu uzatmanın bir manası yoktur. Banka lisanslı depoya hangi üründen ne kadar çıkarılacağını yani ne kadarlık ürün senedinin iptal edileceğini bildirir. Lisanslı depo ürünü size teslim ettikten sonra bankaya ürünleri fiziksel olarak teslim ettiğini bildirir. Bu aşamadan sonra ELÜS’ler iptal edilerek banka daki yatırım hesabınızdan düşülür.

Peki lisanslı depo tarafında ürünlerin çıkış işlemi nasıl yapılır. Prosedür aslında basittir. İlk önce ürün sahibine ürün çıkış işlemi için tahmini bir maliyet bildirilir. Depo kirası, yükleme maliyeti, analiz isteniyorsa analiz maliyeti, analiz işlemi sonucu sınıf farklılığı çıkıyorsa bundan doğan fiyat farkı ve yükleme esnasında miktar farkı oluşuyorsa oluşan fiyat farkı müşteriye bildirilir. Müşteri bu fiyatı kabul ediyorsa prosedür başlar. Aslında bu işlemleri bir örnek ile anlatmak en doğrusu olacaktır. Mesela müşteri 100 ton 2. Sınıf arpasını teslim almak istesin. Müşterinin ürünlerine analiz yaptırmak istediğini farz ediyoruz. İlk araç boş olarak tartılır. Ürün doldurulur ve dolu olarak tartılır. Net olarak 25400 kg ürün yüklendiği not edilir. İkinci aracın net ağırlığının 24900 kilo olduğu, üçüncü aracın 26300 kilo olduğu not edilir. Dördüncü aracın ise 24300 kilo geldiğini farz edelim. Analiz sonuçlarına göre ilk kamyonun 1. Sınıf, ikinci ve üçüncü kamyonun 2. Sınıf, dördüncü kamyonun ise 3. Sınıf arpa olduğu yetkili sınıflandırıcı tarafından bildirilmiş olsun. Durun işleri biraz daha karıştıracağım. Müşterinin borsa üzerinden bu malları farklı iki tarihte aldığını farz edelim. Yani 30 tonunu 25 gün önce kalan 70 tonunu da 17 gün önce aldığını düşünelim. Özetleyeyim; 100 ton 2. Sınıf arpa almaya geldik. Bunun 30 tonu 25 gündür içeride 70 tonu ise 17 gündür. Bunları 4 araca yükledik yani 4 farklı analiz yaptık. Hadi o zaman şimdi matematik zamanı. Sabit değeler: depo kirası günlük ton başına 0,10 TL, yükleme maliyeti ton başına 2,00 TL, analiz ücreti: 30,00 TL, Borsadan alınan arpa fiyatları 1. Sınıf için 0,800 TL, 2. Sınıf için 0,750 TL ve 3. Sınıf için 0,700 TL olsun.

İlk önce depo kirasını hesaplayalım. (30x25x0,10)+(70x17x0,10)=194,00 TL depo ücreti çıkar. Analiz ücreti de 30×4=120,00 TL’den toplam ödenecek tutar 314,00 TL eder. Şimdi geldik işin sıkıntılı kısmına buraya kadar kolaydı. Burada birinci ve dördüncü kamyonların analiz sonucu farklı sınıfta çıktığını görmüştük. Bu olabilir mi demeyin olabilir. Aynı silonun ürünü olmasına rağmen oraya sadece 2. Sınıf ürün koyulmuş olmasına rağmen bu tip durumlar olduğu için kanun lisanslı depolara bu sıkıntıları giderme hakkı tanıyor. Peki ne olacak derseniz borsadan fiyatları boşuna almadık derim. İlk önce 1. Sınıf ile 2. Sınıf ürünlerin fiyat farkını bulacağız ve ilk kamyonun ne kadar fiyat farkı oluşturduğunu hesaplayacağız. İlk kamyon için 0,050×25400=1270,00 TL fiyat farkı oluşuyor. Sınıfta bir artış söz konusu olduğu için müşterinin bu ücreti ödemesi gerekmektedir. Yani müşterinin depoya ödemesi gereken toplam ücret 1584,00 TL olur. İkinci ve üçüncü kamyon için bir şey yapmaya gerek yok. Çünkü orada sınıf değişimi olmamış. Gelelim dördüncü kamyona 2. Sınıf ile 3. Sınıf arasındaki fiyat farkı nedeniyle toplam 0,050×24300=1215,00 TL fark çıkar ortaya. Burada üründe sınıf azalması yaşandığından bu maliyeti deponun üstlenmesi gerekir. Bu tabloda müşterinin borcu 369,00 TL’ye düşer. Geldik son aşamaya kamyonlara yüklenen ürünlerin net miktarının toplamına dikkat ettiniz mi? Toplam 100.900 kilo ürün yüklendi. Nadirde olsa bu durumla karşılaşılabiliyor. Ne yaparsanız yapın depo boşaltma sistemlerinin hızı nedeniyle tam olarak istenen miktarı tutturamıyorsunuz maalesef. Bu miktarı tutturmak için depolar farklı yöntemler deneseler de nadirde olsa bu olay olabiliyor. Bu gibi durumlarda yapılacak işlem basit ya o 900 kilogram ürün kamyon tepesinden alınıp tekrar depoya konacak ya da müşteri 900×0,750=675 TL daha ödeme yapacak. Bu fiyata yükleme maliyetlerini de eklememiz gerekiyor. 100,900×2=201,80 TL kamyonlara yükleme maliyeti çıkacaktır. Tüm hesaplar sonunda 201,80+675+369=1.245,80 TL müşterinin depoya ödemesi çıkacaktır.

Biraz uzun oldu biliyorum. Umarım okurken bir yerde ipin ucunu kaçırmamışsınızdır. Bu yapılan hesaplamalar hem mal sahibi hem de depo için kayıp yaşanmasını önlemek için yapılmaktadır. Burada gözünüz çok korkmasın. Hatta hiç merak etmeyin. Lisdep programı bu hesaplamaların hepsini otomatik olarak yapmakta hem lisanslı depo tarafına hem de müşteri tarafına kolaylık sağlamaktadır.

Şimdi size bir püf noktası söyleyeceğim. Bankanıza ürününüzü teslim alacağınızı söylemeden önce mutlaka lisanslı depoyu bu durumdan haberdar edin. Çünkü sizin gibi birçok insan ürün girişi veya çıkışı yaptırıyor olabilir. Aynı gün için bir lisanslı depodan ürün çıkarmak için bir kota olduğunu duymuştum. Bu ve benzeri tüm bilgileri lisanslı deponuzdan alabilirsiniz. Her lisanslı deponun kapısına asması zorunlu Lisanslı Depo Ücret Tarifesi denen evrakı istemeyi unutmayın. Böylece yukarıda yapılacak hesapları kendinizde yapabilirsiniz.